Gazi Mustafa Kemal ATATÜRK'ün anıları..3

MEDRESELER

Rize gezilerinde medreselerin açılması için kendisine başvuran hocalara; öfke ve sertlikle ve herkesin önünde:

- "Para istiyorsanız size millet yetecek kadar verecektir. Açsanız
karnınızı doyuracaktır. Medreseler bir daha açılmayacaktır, anladınız
mı?" diye bağırdı.

Prof. Mahmut Esat BOZKURT

Kaynak: Mahmut Esat Bozkurt - ****** İhtilali

DİL ALANINDAKİ ÇALIŞMALARI

il alanında bir kaynak sorununu ileri sürünce, ortaya, kâğıt kalem ve
******'ün kendi eliyle açıklamalar yapılmış diksiyonerler getiriliyor.
Yunanca'dan getirilen kelimelerin, onları bir başka dile bağlayan daha
eski bir etimolojisi aranıyor.

- Ana kökü arayacağız, diyor. Ve dil hakkındaki kuramını anlatmaya başlıyor ve bir gülüşle:
- Uzun bir çalışmadan sonra, bunu bulduğum zaman, Sakarya savaşını kazandığım dakikadaki mutluluğu duydum, diyor.

Prof. PITTARD
Kaynak: Cumhuriyet Gazetesi, 03.12.1938

KÖYLÜ MİLLETİN EFENDİSİDİR

Bir gece beraber oturuyorduk. Yanımızda Siirt milletvekili Mahmut
Soydan, şimdiki Macaristan elçimiz Ruşen Eşref Onaydın, bir de Soysallı
vardı. ******, ertesi günü Büyük Millet Meclisi'nde okuyacağı söylevi
hazırlıyordu.

Mahmut'la Ruşen Eşref not tutuyorlardı. ****** ara sıra bana da, "Ne
dersin?" diye soruyordu. Ben ne diyebilirim? Hiç... Sonra ****** bana
döndü ve dedi ki:

- Bu memleketin efendisi kimdir?
Düşündüm. Karşılığı o verdi:
- Türk köylüsüdür, dedi. Ve devam etti:
- Türk köylüsü "Efendi" yerine getirilmedikçe memleket ve millet yükselmez!...

Prof. Mahmut Esat BOZKURT
Kaynak: Tan Gazetesi, 10.11.1942

YENİ KELİMELER

******, yeni kelimeler için şöyle derdi:
"Onları ortaya atmak gerekir. Millî duygumuz hangisinden hoşlanır ve onu kullanırsa, o zaman sözlüğümüze koyalım."
Prof Dr. Afet İNAN
Kaynak: Afet İnan - ******'ten Hatıralar

ÖĞRENCİ GÖZÜNDE ÖĞRETMEN

Çankaya'da bir ilkokul açılmıştı. Köşkün çevresinde bulunan bu okulu bir gün ****** ziyaret etmiş.
Öğretmen tahta başında öğrencilere ders veriyormuş. Cumhurbaşkanı girer
girmez saygı işaretini vermiş, çocuklar ayağa kalkmış ve oturunuz
işaretini verdikten sonra yüzünü tahtaya çevirerek derse devam etmiş.
******, beş on dakika ayakta ders dinlemiş ve çıkarken öğretmen yine
aynı ses, aynı eda ile çocukları ayağa kaldırmış ve oturunuz işareti
verir vermez derse devam etmiş.

Gazi kapıdan çıkarken yanındakilere:
- "Gördünüz mü öğretmeni? Cumhurbaşkanına önem vermedi" demiş ve ilave etmiş:
- "İlköğretmen vatanın en hayırlı elemanı. Onlar vatan çocuklarıyla o
kadar kaynaşmışlardır ki, adeta çocuklaşmalardır. Onların gözünde en
sevgili öğrencilerdir. Bu öğretmen eğer dersini bırakıp saygısını
göstermek için yanıma gelseydi ve çıkarken beni merdivenlere kadar
geçirse idi, öğrencileri gözünde küçülür, belki prestijini kaybederdi.
Öğrenci gözünde en saygılı, en büyük adam öğretmendir." demişlerdir.
Asaf İLBAY
Kaynak: Tan Gazetesi, 08.06.1949

ANADOLU'NUN MÜZİĞİ
****** söylüyor:
- Montesquieu'nun, "Bir milletin musikicilikteki akışına önem
verilmezse, o milleti ilerletmek mümkün olamaz" sözünü okudum,
doğrularım. Bunun için, musikiciliğe pek çok özen göstermekte olduğumu
görüyorsunuz.
- Biz Batılılara göre, doğu musikiciliğinin kulaklarımıza gelen
tuhaflık yönünden söz ettim ve dedim ki; Doğunun tek anlayamadığımız
bir tarafı varsa,o da onun musikiciliğidir.

Gazi, itiraz ederek şöyle demiştir: - Bunlar hep Bizans'tan kalma
şeylerdir. Bizim gerçek musikimiz Anadolu halkında işitilebilir.
- Bu ezgilerin geliştirilmesi mümkün değil midir?
- Batı musikiciliği bugünkü durumuna gelinceye kadar, ne kadar zamanlar geçti?
- Dört yüz yıl kadar geçti.
- Bizim bu kadar süre beklemeye zamanımız yoktur. Bunun için, batı musikiciliğini almakta olduğumuzu görüyorsunuz.
Emil LUDWIG
Kaynak: Emil Ludwig - ******'ün Söylev ve Demeçleri

ANADOLU'NUN MÜZİĞİ

****** söylüyor:
- Montesquieu'nun, "Bir milletin musikicilikteki akışına önem
verilmezse, o milleti ilerletmek mümkün olamaz" sözünü okudum,
doğrularım. Bunun için, musikiciliğe pek çok özen göstermekte olduğumu
görüyorsunuz.
- Biz Batılılara göre, doğu musikiciliğinin kulaklarımıza gelen
tuhaflık yönünden söz ettim ve dedim ki; Doğunun tek anlayamadığımız
bir tarafı varsa,o da onun musikiciliğidir.
Gazi, itiraz ederek şöyle demiştir:
- Bunlar hep Bizans'tan kalma şeylerdir. Bizim gerçek musikimiz Anadolu halkında işitilebilir.
- Bu ezgilerin geliştirilmesi mümkün değil midir?
- Batı musikiciliği bugünkü durumuna gelinceye kadar, ne kadar zamanlar geçti?
- Dört yüz yıl kadar geçti.
- Bizim bu kadar süre beklemeye zamanımız yoktur. Bunun için, batı musikiciliğini almakta olduğumuzu görüyorsunuz.

Emil LUDWIG
Kaynak: Emil Ludwig - ******'ün Söylev ve Demeçleri

SEN NE OLACAKSIN Kİ?

Mustafa Kemal, Selanik'te yine bir akşam o zaman Sağlık Müfettişi olan
eski Dışişleri Bakanı Dr. Tevfik Rüştü Araş, Nuri Conker, Salih Bozok
beylerle birlikte Olimpiyos birahanesinde oturmuşlar içerlerken,
devletin dış siyaseti söz konusu oluyormuş.
Bu arada Mustafa Kemal Bey birtakım acı eleştiriler yaptıktan sonra işi şakaya dökmüş ve Tevfik Rüştü Bey'i göstererek:
- "Bu yanlış siyaseti bir gün doktor aracılığı ile düzelttireceğim." Deyince, yakın ve teklifsiz arkadaşı olan Nuri Conker:
- "Ne? Ne... Sen mi düzelttireceksin?" Diye küçümseme ile sormuş. Bunun
üzerine Nuri (Conker) Bey'le aralarında şöyle bir konuşma geçmiş: -
"Evet, ben doktoru Dışişleri Bakanı yapacağım. Bütün yanlışlıkları ona
düzelttireceğim."
Nuri Bey şaka ile sormuş: - "Demek sen doktoru Dışişleri Bakanı
yapacaksın. O halde ya beni?" - "Seni de vali ve komutan yaparım!"
Bu konuşmaya, hazır bulunan Salih Bozok da karışıyor: - "Herhalde bu arada beni de bir şey yaparsınız?"
Mustafa Kemal Bey Salih'in bu sorusuna, biraz düşündükten sonra: -
"Salih, seni yaver yapacağım ve yanımdan ayırmayacağım." Cevabını
verince Nuri Bey yine dayanamamış, tekrar atılarak:
- "Allahını seversen, sen ne olacaksın ki, hepimize şimdiden böyle
birtakım onurlar veriyorsun?" demiş. Mustafa Kemal Bey, Nuri Bey'in bu
sorduğu soruya gülerek:
- "Bu memuriyetleri, bu onurları veren ne olursa işte ben o olacağım." Diye karşılık vermiş.
Ali KILIÇ
Kaynak: Milliyet Gazetesi, 15.10.1951

MİLLETİMİN ŞEREFİNE İÇİYORUM

Bir akşam, birdenbire Saray'dan kalkarak Gülhane Parkı'nda Halk
Partisi'nin verdiği bir açık hava toplantısına gittiğimiz zaman, orada
toplanan on binlerce insana harf devrimini müjdelemiş ve bu sırada
ayağa kalkarak millete hitaben:
"Arkadaşlarım, bu elimdeki rakıyı evvelce padişahlar da, halifeler de
içerlerdi. Fakat onlar saraylarında, dört duvar arasında içiyorlardı.
Ben ise sevgili milletimin önünde ve onun şerefine içiyorum."
Diye kadehini kaldırdığı zaman halkın alkış tufanı arasında Sarayburnu dakikalarca çınlamıştı.

Ali KILIÇ
Kaynak: Milliyet Gazetesi, 1952

PROGRAMSIZLIK
Yen değil mi ki, bir kitapta okuduğum şu: Napolyon'a sormuşlar: Programınız nedir? O da cevap vermiş ki:
- "Ben yürürüm, program benim hareketimden çıkar" sözüne:
- "Evet ama o türlü giden, sonunda başını Sent Helen kayalarına çarpar" düşüncesini ekledin.
Ruşen Eşref ÜNAYDIN
Kaynak: Ruşen Eşref Ünaydın - ******'ü Özleyiş Falih Rıfkı ATAY

ŞAPKA KONUSUNDA

******, bir gün, lütfen bu konuda fikrimi sormuşlardı. O sırada Musul
işi, aleyhimize sonuçlandığı için, rahmetli hayli sıkıntılı idi.
Şu karşılığı vermek cesaretinde bulundum:
- "Şapka giymek, bu millet hesabına bir Musul fethinden üstündür!"
******, hafifçe gülümsediler. Ve kaşlarını birkaç defa eğerek gönlümü okşadılar.

Prof. Mahmut Esat BOZKURT
Kaynak: Mahmut Esat Bozkurt - ****** İhtilali

NEDEN KASTAMONU?

Şapka giymek için neden Anadolu'nun en çok bağnaz görünen bir bölgesini seçtiğini sormuştum. Dedi ki:
- O tarafa ilk defa gidiyordum. Halk o kadar beni görmek merakında idi
ki, başımda ne ile görse öyle kabul edecekti. İzmir tarafına gitseydim,
yalnız şapkamı görürlerdi.
Falih Rıfkı ATAY
Kaynak: Ulus Gazetesi, 10.11.1946